افزایش تقاضای فروکروم در فولادسازی‌های بزرگ جهان

صنعت فولاد ضدزنگ و فروکروم (FeCr) در چین شاهد رشد سریع و پیوسته‌‌‌ است و این رشد مثبت تمایل شرکت‌های کوچک در سراسر جهان را برای سرمایه‌گذاری بیشتر در بخش صنعت کروم افزایش خواهد داد، این شرایط بنوبه خود منتهی به رشد در صنعت جهانی فروکروم خواهد شد. مصرف چین تا سال 2014 و به بعد به نصف مصرف جهانی خواهد رسید و تقاضا برای کرومیت و فروکروم احتمالا بدلیل رشد مستمر و بالای صنعت فولاد ضدزنگ چین در این کشور بالا خواهد بود. 

شیمیدان فرانسوی لوئیس نیکلاس والکولین (1829ـ1786) در سال 1797 کرومیا را کشف کرد و این ماده معدنی که به Siberan red lead معروف است منتهی به کشف کروم شد. 

جان گوتلوب لمان یک کانی‌شناس آلمانی (1767ـ1719) ابتدا در سال 1766 این ماده معدنی را مطالعه کرد و عناصر موجود در این ماده معدنی جدید دانشمندان را به تعجب واداشت، این ماده معدنی شکل و رنگی داشت که در دیگر مواد معدنی دیده نشده بود. 

سرب قرمز سیبری (Siberan red Lead) کنجکاوی اکثر محققان را در سال 1797 جذب کرد. 

واکولین مطالعات خود را در این زمینه آغاز کرد. او مطمئن بود که عنصر جدیدی در این کانی وجود دارد. نتایج مطالعه آن هیچ‌گونه تعریفی از عناصر شناخته شده در آن زمان ارایه نداد. یک سال بعد واکولین ترکیبی از کروم، تری‌اکسید کروم (Cr203) با زغال خالص را گرم کرد. او متوجه شد که سوزن‌های کوچک فلزی کروم پس از خاتمه واکنش تشکیل شده، چون ترکیبات فلز کروم رنگ‌های مختلفی دارد آن را کروم نامیدند که از کلمه یونانی کروما، یعنی رنگ ریشه می‌گیرد. 

در سال 1798 نمونه سنگ سیاه سخت و کروم بصورت آزاد کشف شد و در سال 1977 در جنوب‌شرقی فرانسه (ناحیه Var) آقای Tassart کروم را در همان ناحیه معدنی در یک کانسار کوچک شناسایی کرد. او معتقد بود که این کانی اسپینل کروم ـ آهن است که در حال حاضر به آن کرومیت (FeOCr2O3) می‌گویند.
این سنگ در حال حاضر مهم‌ترین منبع کروم است. در اوایل سال 1800 آنها از رنگدانه و مواد شیمیایی برای دباغی پوست استفاده می‌کردند و در سال 1897 آنها با موفقیت از نسوز‌ها برای آسترکاری کوره‌های فولادسازی استفاده کردند، اولین الگوی مصرف کروم در فولاد در سال 1865 به‌کار گرفته شد، اما برای مصرف بالای کروم باید منتظر می‌ماندند تا تولید فلز کروم از طریق روش حرارت دادن آلومینو (alumino-thermic) در اوایل دهه 1900 ابداع شود، یعنی در کوره قوس الکتریک توانستند با ذوب کرومیت آلیاژ اصلی فروکروم) آن را تولید کنند. 

کشورهای عمده تولیدکننده کرومیت عبارتند از آفریقای‌جنوبی، هند، قزاقستان و ترکیه که آفریقای‌جنوبی در راس قرار داشته، به‌طوری که در سال 2009 آفریقای‌جنوبی و هند به ترتیب 33 درصد و 20 درصد از کل تولید سنگ کروم جهانی را به خود اختصاص داده‌اند. 

کاربردهای کروم متعدد است، مثلا برای تولید فولاد ضدزنگ، فولادهای سخت و تولید آلیاژهای پرارزش زیادی مصرف می‌شود. درخصوص فولاد ضدزنگ کاربرد کروم این است که مقاومت ضدفرسایشی آن را بالا می‌برد، عمدتا برای اندودکاری برای ایجاد سطحی سخت و در عین حال زیبا و نیز برای افزایش مقاومت ضدزنگی (Corrosion) به‌کار می‌رود. 

بیشترین کاربرد سنگ کروم (95 درصد) در صنعت ذوب فلزات (فروکروم) است که بنوبه خود برای تولید فولاد ضدزنگ، فولادهای آلیاژی، چدن ریخته‌گری و غیره مصرف می‌شود. 

سه درصد کاربرد دیگر آن در نسوزها، ریخته‌گری‌هاست که برای تولید آهن و فولاد، شیشه، سیمان، سرامیک، ماشین‌آلات و غیره استفاده می‌شود و دو درصد کروم برای تولید مواد شیمیایی مصرف دارد که برای اندودکاری، کاهش پوسیدگی، جلاکاری فلزات، رنگدانه‌ها، ترکیبات دباغی و محافظت چوب کاربرد دارد.
براساس بررسی‌های اخیر آفریقای‌جنوبی با 39 درصد تولید جهانی بزرگ‌ترین تولیدکننده فروکروم در جهان است که پس از آن چین با 25 درصد در مقام دوم قرار گرفته، قزاقستان 16 درصد فروکروم را تولید می‌کند که هند با 11 درصد تولید فروکروم پس از آن قرار دارد. 

عوامل گوناگونی وجود دارد که موجب نوسانات قیمت FeCr می‌شود به شرح زیر است: 


محدودیت‌های عرضه 

کمبود کنونی برق در آفریقای‌جنوبی بشدت رشد تولید فروکروم را تهدید می‌کند، چون آفریقای‌جنوبی یک تولیدکننده عمده فروکروم است و کمبود برق موجب ترس تولید این ماده شده است. 


تقاضای زیاد 

تقاضا برای فروکروم در سطح جهان بشدت بالا رفته به‌طوری که بین سال‌های 2002 تا 2010 میزان این رشد سالانه 5 درصد بوده، چین موتور اصلی این رشد یعنی سالانه 25 درصد بوده و حرکت بسوی گریدهای فرّیتی و کم‌نیکل فولاد ضدزنگ، تقاضا را برای موادی با کروم اولیه افزایش داده، چون برای انواع یا گریدهای دیگر قراضه اندکی وجود دارد. 


فشار روی هزینه تولید 

صنعت فروکروم فشار زیادی را روی هزینه‌های تولید خود تجربه می‌کند. تولیدکنندگان چینی در بالاترین بخش منحنی هزینه تولید قرار دارند، چون این کشور می‌خواهد بیشترین تولید را نیز داشته باشد و در نتیجه قیمت‌های فروکروم باید افزایش پیدا کند تا پاسخگوی نیازهای این تولیدکنندگان باشد. 

آفریقای‌جنوبی و چین بیشترین رشد تولید را در اختیار دارند، به‌طوری که آفریقای‌جنوبی بیشترین تولید فروکروم را در اختیار داشته و پس از آن چین آن را تعقیب می‌کند. افزایش براساس مطالعات انجام شده، مصرف چین باید سریع‌تر از تولید آن رشد داشته باشد. کشورهای عمده تولیدکننده دیگر مانند آفریقای‌جنوبی، هند، قزاقستان و روسیه بیشترین تقاضای وارداتی را جبران خواهند کرد، اما در هندوستان 95 درصد منابع کرومیت در استان اوریسا و بنگال غربی قرار گرفته، به همین دلیل بیشترین واحدهای تولیدکننده فروکروم در این دو ایالت قرار دارند. تا سال 2008ـ2007 تولید فروکروم رشد داشته و پس از آن بدلیل شروع بحران اقتصاد جهانی این رشد کاهش چشمگیری داشته، اما افزایش قابل‌توجه میزان صادرات افت تقاضای داخلی را جبران کرده و زمانی‌که در سال 2010ـ2009 تقاضای داخلی شروع به رشد کرد تولیدکنندگان برای پاسخگویی به نیاز داخلی از میزان صادرات خود کم کردند. 

رشد سریع و مستمر صنعت فولاد ضدزنگ و فروکروم چین تمایل شرکت‌های معدنی کوچک در سرتاسر جهان را برای سرمایه‌گذاری در صنعت کروم افزایش خواهد داد که خود در نهایت موجب رشد صنعت فروکروم در جهان خواهد شد تا تقاضای شدید چین را تامین کنند. تقاضای چین برای کروم همواره رو به افزایش است، چون مصرف چین تقریبا بالغ بر نصف تقاضای جهانی برای فروکروم تا سال 2014 و به بعد خواهد بود. 

آفریقای‌جنوبی، ترکیه، و عمان عمده‌ترین منابع واردات سنگ کروم برای چین محسوب می‌شوند. صنعت فولاد ضدزنگ اروپا و آمریکا تا زمانی می‌تواند به حیات خود ادامه دهد که روی تولید فولادهای مخصوصی مانند فولاد دوپلکس تمرکز داشته باشند که کشورهای آسیایی قادر به تولید آن نیستند. 

پیش‌بینی می‌شود که بیشترین رشد صنعت فروکروم مربوط به آفریقای‌جنوبی، چین، قزاقستان و هند خواهد بود. چین همچنان واردکننده شماره یک فروکروم HC خواهد بود و از جایگاه دوم تولید فروکروم خود در جهان دفاع خواهد کرد. 

احتمالا پریمیوم پرداختی برای فروکروم HC با سیلیس پایین و فسفر پایین (65 درصد >‍Cr، 1 درصد< Si، 02/0 درصد P<) افزایش پیدا کند، چون سهم این بخش در آینده نزدیکی در تولید جهانی فروکروم کاهش پیدا خواهد کرد. 

هند و چین بزرگ‌ترین داوطلبان پاسخگویی به تقاضای فروکروم در سال 2010 خواهند بود، اما به شرط آنکه برق ارزان و سنگ کروم ارزانی در اختیار داشته باشند. 


فرآیند تولید فروکروم 

سنگ کروم در واحد تغلیظ غنی‌سازی شده و سپس به واحدهای گندله‌سازی و کلوخه‌سازی (Sintering) ارسال و سپس در واحد احیای ذوب عملیات حرارتی روی آن انجام شده و در نهایت فروکروم تولید می‌شود.



منبع: World Steel